1edefdd8a7.jpeg

Sữa tươi hay sữa hoàn nguyên tốt cho sức khỏe?

Từ 1/3/2018 trở đi, tên gọi các loại sữa sẽ rõ ràng hơn. ảnh: T.G
Từ 1/3/2018 trở đi, tên gọi các loại sữa sẽ rõ ràng hơn. ảnh: T.G

Sẽ rành ròi trong cách đặt tên sữa​

Hiện nay, trên thị phần Việt Nam có 3 loại sữa chính bị hiểu nhầm là “sữa tươi”, bao gồm: sữa tươi 100%, sữa tươi pha với sữa bột và sữa bột pha hoàn toàn. Ở các nước trên toàn cầu, loại thứ 2 và thứ 3 được gọi là sữa hoàn nguyên. Nhưng ở Việt Nam rất ít người sử dụng phân biệt được sữa tươi và sữa hoàn nguyên bởi lẽ nhà phân phối thường chỉ ghi chung chung là “sữa sát trùng”. Và cũng rất ít người sử dụng hiểu được rằng sát trùng hay thanh trùng chỉ là tên của 2 kỹ thuật tiệt trùng khi phân phối sữa chứ không phải tên của 1 loại sữa.

Theo đó, thanh trùng là thời kỳ sữa tươi được xử lý ở nhiệt độ từ 75 đến 90 độ C trong khoảng thời kì từ 30 giây đến 1 phút rồi được làm cho lạnh bất ngờ xuống 2 đến 4 độ C. Tiệt trùng là thời kỳ sữa tươi được xử lý ở nhiệt độ cao hơn, từ 140 đến 150 độ C trong khoảng thời kì ngắn (dưới 30 giây), sau đó sữa được làm cho lạnh và đóng gói.

Khi được hỏi, đại phòng ban người sử dụng đều nhắc họ rất khó trong việc phân biệt các loại sữa. Còn những nhà phân phối vì lợi nhuận cũng nhập nhèm trong việc đặt tên các loại sữa. Tuy nhiên, tới đây, khi Quy chuẩn Kỹ thuật Quốc gia sữa dạng lỏng QCVN 5:1-2017/BYT của Bộ Y tế ban hành và có hiệu lực với hồ hết tên gọi của từng loại mặt hàng sữa đi kèm thì các tổ chức sẽ phải rẽ ròi trong cách đặt tên sữa, người sử dụng cũng sẽ thuận lợi hơn trong việc phân biệt các loại sữa.

Theo đó, Thông tư quy định rõ các loại sữa sẽ được phân chia thành 3 hàng ngũ rõ ràng: Sữa tươi, sữa hoàn nguyên và sữa hổ lốn, sữa cô đặc và cô đặc có con đường. Thông tư sẽ chính thức có hiệu lực diễn ra từ ngày 01/03/2018.

Quy chuẩn Quốc gia QCVN 5-1:2017/BYT đối với các mặt hàng sữa dạng lỏng cũng đào tạo rõ định nghĩa của từng loại sữa. Theo đó, sữa tươi thanh trùng/sát trùng là mặt hàng được chế biến cốt yếu từ sữa tươi nguyên liệu (sữa tươi nguyên liệu chiếm tối thiểu 90% tính theo khối lượng mặt hàng rốt cục). Sản phẩm này có thể bổ sung các thành phần khác nhưng không nhằm mục đích thay thế các thành phần của sữa, đã qua thanh trùng/sát trùng.

Sữa hoàn nguyên là mặt hàng dạng lỏng thu được bằng cách bổ sung 1 lượng nước không thể thiếu vào sữa bột hoặc sữa cô đặc để tái lập tỷ lệ nước và chất khô thích hợp của sữa hoặc thu được bằng cách kết hợp chất béo sữa và chất khô không béo của sữa, có thể bổ sung nước để thu được thành phần thích hợp của sữa. Sản phẩm này có thể bổ sung các thành phần khác nhưng không nhằm mục đích thay thế các thành phần của sữa, đã qua thanh trùng/sát trùng. Thành phần sữa hoàn nguyên chiếm tối thiểu 90% tính theo khối lượng mặt hàng rốt cục.

Đủ tin tức để chọn đúng nhu cầu​

Theo chị Nguyễn Thu Hồng (phường Mỹ Đình 1, huyện Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Nếu chọn giữa sữa tươi với sữa hoàn nguyên thì kiên cố tôi sẽ chọn sữa tươi cho cả gia đình bởi lẽ sữa tươi kiên cố sẽ tốt hơn, vì thực tiễn thực phẩm tươi giữ được nhiều vitamine và dinh dưỡng hơn”.

Cùng quan niệm, chị Bùi Thị Ly (phường Dịch Vọng, huyện Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết: “Sữa hoàn nguyên được xử lý dưới nhiệt độ cao hơn thì các chất dinh dưỡng nó cũng mất đi nhiều. Và loại sữa bột người ta đem ra pha lại chúng tôi cũng không biết được nó là loại sữa gì, có bảo đảm hay không?”.

Quan niệm của chị Hồng và chị Ly cũng là quan niệm chung của rất nhiều người sử dụng khi chọn lựa sữa cho gia đình. Theo các chuyên gia dinh dưỡng, điều đó chứng tỏ người sử dụng đã rất quan tâm sắm hiểu tin tức về mặt hàng sữa để chọn lựa loại sữa thích hợp. Với QCVN sửa đổi, người sử dụng có thể thuận lợi phân biệt nguyên liệu phân phối sữa là sữa tươi hay sữa bột để chọn lựa

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh – Viện Công nghệ sinh vật học và Thực phẩm, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết: “Về mặt dinh dưỡng, các loại sữa tươi được xử lý ở nhiệt độ rẻ nên vẫn giữ được những chất dinh dưỡng không thể thiếu nhưng cũng đòi hỏi sự bảo quản nghiêm nhặt hơn. Còn sữa hoàn nguyên do bị xử lý ở nhiệt độ cao 2 lần, làm cho hàm lượng vitamin mất đi rất nhiều. Để bù đắp, nhà phân phối phải bổ sung thêm lượng vitamin và khoáng vật”.

Thực tế, giả sử sữa hoàn nguyên được phân phối theo những quy chuẩn rõ ràng đúng như định nghĩa của QCVN 5:1-2017/BYT (tức là hoàn lại 100% lượng nước không được xem nhẹ bị rút đi, giữ thuần có bảo hành lâu dài thuở sơ khai, trong đó có chất béo sữa) đi kèm với đó là kỹ thuật có kiểm soát thì có thể bảo đảm có bảo hành lâu dài. Tuy nhiên, trên thị phần hiện giờ nhiều loại sữa có nhãn mác là sưa sát trùng (sẽ được sửa thành tên gọi Sữa hoàn nguyên theo QCVN 2017) thì rất khó hoàn lại nguyên trạng. Lúc này, có bảo hành lâu dài sữa hoàn nguyên thế nào hoàn toàn phụ thuộc vào phẩm trật của các loại nguyên liệu mà nhà phân phối bổ sung vào sữa bột để pha lại, sau đó bổ sung thêm 1 số dưỡng chất, DHA, hương vị trái cây, hương vị dâu… vào sữa hoàn nguyên giúp dễ uống.

Chuyên gia này cũng cho biết thêm, sữa tươi thanh trùng hoặc sát trùng nên sử dụng đối với trẻ trên 18 tháng tuổi để giảm nguy cơ dị ứng. Còn trẻ dưới 18 tháng tuổi, loại sữa tốt nhất với trẻ chính là sữa mẹ. Và sữa bột hoàn nguyên chỉ là biện pháp thay thế, với điều kiện có bảo hành lâu dài được kiểm soát chặt

“Trong trường hợp đặc thù như chú trọng đến 1 công đoạn khỏe khoắn nào đó, điều trị giả tỉ, hoặc trạng thái thân thể tiếp thu loại sữa, cần lấy khuyên dăn của thầy thuốc dinh dưỡng” PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh đưa ra lời khuyên đến người sử dụng.

Cách đơn thuần để nhận diện giữa sữa tươi và sữa hoàn nguyên là khi sắm mua sữa, người sử dụng hãy đọc kỹ bảng biểu lộ thành phần mặt hàng. Trong bảng thành phần mặt hàng của sữa tươi có ghi rõ loại nguyên liệu sữa được sử dụng là: Sữa bò tươi, sữa tươi, sữa tươi nguyên kem hoặc sữa tươi tách béo… Còn trong bảng thành phần của sữa hoàn nguyên, sữa hổ lốn có ghi rõ loại nguyên liệu được sử dụng là: Nước, sữa bột, sữa bột tách béo… Ngoài ra, bạn cũng nên chọn sữa của những thương hiệu có bảo đảm được nhiều người tin sử dụng sẽ bảo đảm có bảo hành lâu dài sữa mình mua hơn.

Kim Oanh